|
Konu Bal: PSÝKOLOG AYHAN BÝNGÖL - HASTA OLMAK Gnderen: oslem zerinde 28 Eyll 2009 - 13:58:43 Sadýk dost gece dinlenmeye baþladýðýnda, güneþ geceden hýrsýný alýr gibi dikleþtirir bakýþlarýný.Uyanmýþýzdýr.Peki,ayný sabaha mý? Dünden hiç farklý olmayan ayný sabaha...
Sorunumuz ne olursa olsun,yeni bir güne nasýl baþladýðýmýzdýr asýl önemli olan.Baþ edilmesi güç bile olsa,Hiçbir hain birüs yada hastalýk bizim sevme becerimizi elimizde alamaz, bir bebeðin annesine duyduðu ihtiyacý erteleyemez ve yarin yanaðýna dokunmamýza engel olamaz. Saðlýk ve hastalýk insanlýk tarihi boyunca var olan bir ikilemdir insanlýk deðiþtikçe,geliþtikçe hastalýklarda paralel bir seyir izlemiþtir.Yirminci yüzyýl öncesi aðýrlýklý olarak enfeksiyon hastalýklarýyla( bulaþýcý hastalýklar) savaþmak zorunda kalan insan,içinde bulunduðumuz çaðda buna ek olarak kronik hastalýklarla mücadele içindedir. Hastalýklar çoðu zaman dingin bir denizde aniden çýkan fýrtýna gibidiribiranda iklimimizi deðiþtirirler.Belirtileri günlük hayatýmýza serpiþtirilmiþ daðýnýk þikayetler gibidir.Ancak hekimin anamnezi sonucunda biraraya getirilebilen bu daðýnýk tablo saðlýðýmýz açýsýndan anlamlý hale gelir. En önemli sorumluluðu varlýðýný sürdürmek olan insan,karþýlaþtýðý bu tehditleri bu sorumluluk duygusuyla aþmaya çalýþýr.Baþlangýçta belki biraz karamsar,biraz þaþkýn,birazda kendisini çevreleyen algýnýn etkisiyle umutsuzluk içine düþebilir.Ancak zaman geçtikçe yaþama arzusu galip gelerek süreci kontrol altýna alýr.Ýnanýlmaz bir çaba ile kendisine iyi geleceðini düþündüðü bilginin peþine düþer ve hastalýklarla baþ edebilme konusunda ustalaþma sürecine girer.Nasýl ki bir þeker hastasý çok sevdiði þekerle düþman olabiliyorsa, kalbi ile ilgili sorunu olan kiþide bir anda sporla dost oluyor.Bu keskin dönüþüm aslýnda insanýn iradi ve zihinsel yeteneklerinden kaynaklanmaktadýr. Hastalýðý kabullenmek Elbette ki hastalýðýmýz kiþisel kýrýlma alanlarýmýzdaki hassasiyetimizi artýracaktýr ancak bu kiþiliðimizin deðiþmesi anlamýna gelmemelidir.Biliyoruz ki,küslüðümüz kýrgýnlýðýmýz hayata deðil hastalýðadýr.Bunu aklýmýzdan çýkarmazsak hastalýðýmýzýn iliþkilerimize sýzmasýna da izin vermemiþ oluruz. Hastalýkalrla mücadele konusunda temel sorun durumu algýlayýþ biçimimizdir.Algýmýz,içinde yetiþtiðimiz kültürün öðeleri,almýþ olduðumuz eðitim,teneffüs ettiðimiz siyasal,sosyal atmosfer,pedagojik unsurlar ve ihtiyaçlarýmýzdan beslenir.Algýnýn en önemli görevi karþýlaþýlan yeni duruma uygun tepkiyi üretmektir.Yeni duruma ayarlanmamýz ve özümseyebilmemiz yeni durumla baþ etmemizi kolaylaþtýracaktýr.Algýmýz hastalýðýmýzý yönetmedeki en önemli yardýmcýmýzdýr. Hastalýðý yönetmek ancak hasta olmayý öðrenmekle mümkündür.Hasta olmayý öðrenmekse hastalýðý tanýmakla mümkündür.Bu sürecin ilk aþamasý,tedavimizi üstlenen hekiminize güven duymaktýr.Hastalýk hakkýndaki bilgileri filtre ederek size sunan hekiminiz, dýþardaki test edilmemiþ bilgilere ihtiyatla ve þüpheyle yaklaþmak sürecin kontol altýna alýnmasýnda son derece önemlidir.Hastayla hekim arasýndaki güvene dayalý saðlam iliþki belrisizlik içeren hastalýk sürecini yeniden çerçeveleyebilmemize yardýmcý oalcak tek ve en önemli iliþkidir.Ýkinci aþama,içinde bulunduðumuz psiko-sosyal ve ekonomik koþullarla toplumsal rollerimizi yeniden gözden geçirmektir.Gerekli görüldüðü takdirde yeni bir yaþam stratejisi hazýrlamaktýr. Tedavi disiplini Hastalýklarla baþetmeyi ikiye ayýrabiliriz,birincisi hasta olmadan önce düzenli kontrollerden geçmek diðeri ise tedavi disiplinine sadýk kalmaktýr.Öncelikle hastalýðý kabul etme aþamasýnda geç kalmamalýyýz.Bu konuda geç kalmak tüm tedavi sürecinin aksamasýna neden olabilicektir.Özellikle duygusal eðilimlerimiz yada psikolojik aygýtýmýzýn kýrýlganlýðý kabul sürecini uzatan en önemli belirleyicilerdir.Ýsyanýmýzýn ve dirençlerimizin çevresel yansýmalarý ne kadar süreceði belli olmayan bu süreci dahada zorlaþtýrabiir.Özellikle hasta yakýnalrýna tavsiyem hasta bireyin isyan ve saþdýrganlýðýnýn kendilerine deðil hastalýða karþý olduðunu anlamalarýdýr. Hastalýkla mücadele prensiplerinin önemli parçalarýndan biri de hastalýðýn ve sonuçlarýnýn neyi tehdit ettiðinin fark edilmesidir.Bu farkýndalýk mücadele gücümüze katkýda bulunacaktýr.Zira bilinç,durumdan haberdar olmak deðil neyin tehdit altýnda olduðunuda bilmektir. Tedavi sürecine yaklaþým ise ayrýca önemli bir husustur.Tedaviden doðan yanetkiler veya benzeri durumlar tedavinin olumlu sonuçlarýndan daha önemli deðildir.Unutulmamalýdýr ki hekimimiz elindeki en uygun tedaviyi bizim için uygulamaktadýr. Kronik rahatsýzlýklarla baþetmeyi güçleþtiren bir diðer durum ise hastalýðýn alevlenme dönemleri veya ataklar dönemidir.Böylesi durumlarda yapýlmasý gereken en baþa dönmek deðil bu durumun sürecin bir parçasý olduðunu anlamaktýr.Bu anlama becerisi bizi geriletmeyeceði gibi bu istenmeyen dönemi çabuk ve en az zararla atlatmayýda beraberýnde getirecektir.Çünkü özellikle hastalýðýn bu dönemlerinde irademizi test etmek son derece önemlidir.Bu süreci kaygý ve panik içinde atlatmak ise bize yeni yükler getirecektir. Unutulmamalýdýr ki hastalýk kronik olsun akut olsun,bilinçli ve örgütlü þekilde mücadele etmemizi gerektiren bir gerçektir.Hastalýðý anlamak tanýmak ve hastalýðý yönetmek bu sevimsiz durumdan kurtulmamýzý saðlayacak en önemli unsurlardýr. Deðerli dostlar iki konuda uyanýk olmamýz gerekir,bunlardan birincisi en tükendiðimizi hissettiðimiz anda ayakta durmamýz gerektiði , bir diðeri ise bunu ne adýna yaptýðýmýzdýr. Psikolog Ayhan Bingöl Gulumse Dergisi |