YA�AM TARZI MS � ETK�LER M�?

[oslem]

Kimse geleceði tahmin edemez – bununla birlikte meteoroloji uzmanlarý ve sigorta þirketleri deðiþen sonuçlarla birlikte ellerinden geleni yapmaktadýr! Halen kimde multipl skleroz ortaya çýkacaðýný bilmemizin bir yolu olmasa da, geçmiþ modellere bakarak uzmanlar riskimizi etkileyebilecek birkaç faktörü tanýmlayabilmiþtir. Cinsiyet, yaþ, genler ve dünyada yaþadýðýnýz bölge gibi multipl skleroz için bu risk faktörlerinin çoðu ne yazýk ki kontrolümüz dýþýndadýr. Yine de yaþam tarzý deðiþiklikleri ile bazý faktörlerle iliþkili riski en aza indirmek mümkündür.

Obezite ve MS

Örneðin fazla kilolu olmanýn (beden kitle indeksinin [BK�] 25’ten fazla olmasý) MS geliþimi þansýný anlamlý olarak artýrdýðýný biliyoruz. Arjantin, Buenos Aires’te Raul Carrera Nörolojik Araþtýrma Enstitüsü tarafýndan yürütülen bir çalýþmada 20 yaþýndaki obez kiþilerde (BKI 30 kg/m2 üzerinde) yaþamlarýnýn ileri döneminde MS geliþme riskinin obez olmayan kiþilere kýyasla yaklaþýk iki kat fazla olduðu tespit edilmiþtir. �lginç bir þekilde çalýþma ayný zamanda daha yüksek BK� düzeylerine sahip kiþilerde kilo, iþtah ve immün yanýtý düzenleyen leptin hormonunun artmýþ düzeylerde bulunduðunu göstermiþtir. Araþtýrýcýlar leptin hormonunun vücutta enflamatuar yanýtlarý tetiklediðini ve bunun da obezite ve MS arasýndaki baðlantýyý açýklayabileceðini düþünmüþtür.

Ayrýca bu, kýsmen MS insidansýnýn son yýllarda artma nedenini de açýklayabilir. Tabi ki, fazla kilolu olmak diðer birçok saðlýk riski ile de iliþkilendirildiðinden, baskülle sorun yaþýyorsanýz size tavsiye vermesi ve gerekirse destek alabileceðiniz bir yere göndermesi için doktorunuzla konuþunuz.

Sigara ve MS

Sigaranýn akciðer kanseri gibi hastalýklar açýsýndan daha fazla riske maruz býraktýðý herkes tarafýndan bilinmektedir – ancak ayrýca multipl skleroz geliþme riskini de artýrdýðýný biliyor muydunuz? Sigara dumanýna maruziyet MS için çevresel bir risk faktörü olarak görünmekte, maruz kalýnmamasýna kýyasla hastalýðýn geliþme þansýný bir buçuk kat artýrmaktadýr. Üstelik ne kadar çok içilirse risk de o kadar artmaktadýr. Zaman içinde geçmiþe gidip, en baþýndan sigarayý baþlamanýzý önleyemezseniz de (keþke), þimdi býrakarak riski azaltabilirsiniz.

Ayrýca, MS’iniz varsa, birçok çalýþma sigara kullanýmýnýn hastalýðýn daha hýzlý ilerlemesine neden olabildiðini gösterdiðinden ve sigara içmek relapsta remisyonda seyreden MS’den sekonder progresif MS’e dönüþüm açýsýndan daha yüksek bir riskle iliþkili olduðundan kesinlikle býrakmaya deðer. Býrakmak istiyorsanýz, yapýlandýrýlmýþ bir býrakma planý hakkýnda doktorunuzla konuþunuz. Çalýþmalar danýþmanlýk ve ilaç kombinasyonu alan sigara kullanýcýlarýnýn býrakma konusunda en yüksek baþarý oranýný elde ettiðini göstermektedir.

Kimse geleceði tahmin edemez – bununla birlikte meteoroloji uzmanlarý ve sigorta þirketleri deðiþen sonuçlarla birlikte ellerinden geleni yapmaktadýr! Halen kimde multipl skleroz ortaya çýkacaðýný bilmemizin bir yolu olmasa da, geçmiþ modellere bakarak uzmanlar riskimizi etkileyebilecek birkaç faktörü tanýmlayabilmiþtir. Cinsiyet, yaþ, genler ve dünyada yaþadýðýnýz bölge gibi multipl skleroz için bu risk faktörlerinin çoðu ne yazýk ki kontrolümüz dýþýndadýr. Yine de yaþam tarzý deðiþiklikleri ile bazý faktörlerle iliþkili riski en aza indirmek mümkündür.

Dengeli Bir Yaþam Tarzý Sürdürmek

Hepimiz bazen abartýrýz. Ve kabul edelim ki hayat kaçamaksýz çok sýkýcý. Ancak MS’iniz olsa da olmasa da saðlýklý, dengeli bir diyet ve çok fazla alkol ya da sigara içmemek mantýklý bir tercihtir. Kimse sadece marul yapraklarý ile beslenmenizi ya da ara sýra içtiðiniz ‘þarabý’ lahanalý içeceklerle deðiþtirmenizi beklemiyor; iþin püf noktasý ölçülü olmak. Çoðunlukla dengeli yemek ve içmek zamanýn geri kalanýnda kaçamaklarýn tadýna varabileceðiniz anlamýna gelmektedir. Sonuçta yaðmur çamur demeden saðlýðýnýza dikkat etmek piyasadaki en iyi yaþam sigortasý politikasýdýr.