|
oslem
|
 |
« : 17 Austos 2016 - 18:31:55 » |
|
Ýyi bir gece uykusunun yerini hiçbir þeyin tutmadýðý söylenir.
Kaliteli uyku, fiziksel ve zihin saðlýðýnýz açýsýndan hayati öneme sahiptir. Rahatsýzlýðýnýzýn tedavisinde daha aktif bir rol oynamanýza yardýmcý olmak amacýyla MS ve uykuya iliþkin son araþtýrmayý, daha iyi bir uyku için birkaç ipucunu ve pratik bilgileri sizin için derledik.
MS’in en zorlayýcý belirtilerinden biri yorgunluktur ve hastalarýn yaklaþýk %75’ini, hastalýðýn herhangi bir aþamasýnda etkiler. Uyku bozukluðu, yorgunluða neden olabilen önemli bir sebep olarak görünmektedir.
Beyindeki deðiþiklikler, hepinizin muhtemelen çok iyi bildiði sürekli yorgunluk hissine katkýda bulunabilir. Ancak geceleri ortaya çýkan bacak kramplarý, aðrý ve mesane sorunlarý gibi MS’le hemen baðlantýsýný kuramayacaðýnýz bazý belirtiler, uykunun esas düþmanlarýdýr.
MS ve Huzursuz Bacak Sendromu
Huzursuz Bacak Sendromu (HBS, sinir sisteminin kontrolsüz þekilde bacaklarý oynatma isteðine yol açan bir hastalýðý) özellikle MS’li kiþilerde yaygýn görünmektedir. Gerçek yaþamda 156 MS’li kiþide yapýlan bir çalýþmada, her üç hastadan birinin huzursuz bacak sendromundan muzdarip olduðu tespit edilmiþtir. Bacaklardaki uyuþma ve aðrý hissi, geceleri uyumayý daha da zorlaþtýrmaktadýr. HBS ayný zamanda kol ve bacaklarýn istemsiz ani hareketleriyle de iliþkilendirilmektedir; bu yüzden uykuya dalmayý baþarsanýz da gecenin bir yarýsýnda, istemsiz ani bir hareketle uyanabilirsiniz.
Uyku apnesi
Gözlerinizi kapatýp uyuyabildiðiniz halde yine de yorgun kalkýyorsanýz, uyku kalitenizin bozulmasýnýn bir sebebi de uyku apnesi olabilir. MS’li hastalarla yapýlan bir çalýþmada hastalarýn önemli bir kýsmýnda bir veya daha fazla uyku bozukluðu faktörünün mevcut olduðu, hastalarýn ise bu durumun farkýnda olmadýklarý gözlenmiþtir.
Bu uyku bozukluklarýnýn yaygýn bir sebebi de apnedir. (Uykuda nefes alýp veriþin 10 saniye veya daha uzun bir süreyle kesilmesine apne adý verilir.) MS hastalýðý beyinde yarattýðý bazý deðiþikliklerle, uyku saatlerinde solunum düzenini etkileyebilir. Sonuç olarak oksijen düzeyleri geceleri olmasý gerekenden daha düþük seviyede kalabilir ve vücut olmasý gerektiði þekilde yenilenemeyebilir. Bir çalýþmada, MS’li kiþilerin yarýsýndan fazlasýnda uyku apnesi sorununun var olduðu ve hastalarýn bunun farkýnda bile olmadýklarý tespit edilmiþtir.
Anksiyete ve Uykusuzluk
Stres, hareketsizlik veya depresyon gibi ikincil faktörler nedeniyle pek çok uyku sorunu ortaya çýkabilir. Yine bu sorunlar da MS’li kiþilerde yaygýn görülmektedir. MS’li kiþilerin yaklaþýk üçte biri anksiyeteden (kaygý, sýkýntý, gerginlik) muzdariptir ve bu da uykusuzluðun yaygýn sebeplerindendir.
Daha iyi uyumak için yöntemler
Yorgun düþüyorsanýz ve uyumak için çabalýyorsanýz, yapýlacak en iyi þey doktorunuzla konuþmaktýr. Yaþam tarzý deðiþikliklerinden ilaç tedavisine ve danýþmanlýða kadar, uyku bozukluklarýnýn tedavisine yönelik birçok yöntem vardýr. Genellikle uykuyu bozan aþýrý aktif mesane veya spastisite (kaslarýn þiddetli derecede kasýlý kalmasý) gibi belirtilerin tedavisi, gece uykunuzda büyük fark yaratacaktýr. Ýþte sekiz saatlik bir uyku uyumanýza yardýmcý olacak birkaç baþka yöntem:
•Dýþarý çýkýn:
Güneþ ýþýðý gibi doðal bir ýþýk kaynaðý, vücut saatinizin kurulmasýný ve uyku hormonlarýnýn düzenlenmesini kolaylaþtýrarak; açýk havayý en iyi uyku ilaçlarýndan biri haline getirir. Egzersiz de uykuya yardýmcý olabilir, bu baðlamda dýþarýda bir gezinti yapmak çift yönlü bir kazanýmdýr.
•Ýyi uyku alýþkanlýklarý geliþtirin:
Sabit yatma ve kalkma saati alýþkanlýðý benimsemek, biyolojik saatinizi kurmanýzý ve iyi bir gece uykusu uyumanýzý kolaylaþtýrabilir. Bu, her gece ayný saatte uyumak ve alarmýnýzý sizi her gün ayný saatte, -ne kadar yatakta kalmak için çýldýrsanýz da- uyandýracak þekilde kurmak demektir.
•Elektronik cihazlarý kapatýn:
Mavi ýþýk, uyku hormonu olan melatonin düzeylerini baskýlayabileceðinden, yatmadan en az bir saat önce TV ve bilgisayar ekranýna bakmaktan vazgeçin.
•Kendinize bir sýðýnak yaratýn:
Yatak odanýzýn sessiz, serin ve karanlýk olmasýný saðlayýn. Iþýðý kesmek için gerekirse panjurlarý indirin.
•Daha az kahve kullanýn:
Kafein, son yudumunuzdan altý saat sonrasýna kadar uykunuzu etkileyebilecek kadar güçlü bir uyarandýr. Kahve, çay, kola gibi kafeinli içecekler ve hatta çikolata, ihtiyacýnýz olan uykuya dalabilmenizi engelleyebilir; bu nedenle en iyisi özellikle günün ikinci yarýsýnda bu tür içeceklerden uzak durmanýzdýr.
•Doktorunuzla konuþun:
Evet, bu daha önce söylendi ama tekrar etmeye deðer! Uykusuzluðun, özellikle halihazýrda MS belirtileriyle boðuþan bireyler olmak üzere, herkesin saðlýðý üzerinde ciddi etkileri olabilir. Bir çalýþmada uykunun, uyuduðunuz sýrada beyninizdeki oligodendrosit öncül hücre adý verilen hücrelerin üretimini arttýrmasý sayesinde miyelin onarýmý ile iliþkili olduðu tespit edilmiþtir. Dinlendirici bir uykunun, kronik yorgunluk, duygudurum ve hafýza sorunlarý da dahil olmak üzere pek çok yaygýn MS belirtisinin iyileþmesine yardýmcý olmasýnýn sebebi de bu olabilir.
Ýyi bir gece uykusu, MS’le yaþýyorsanýz tam da ihtiyacýnýz olan þey olabilir. Bu nedenle, yatakta dönüp durmayý býrakýn ve doktorunuzla konuþun. Ayrýca kendiniz yeni ve þýk pijamalarla ödüllendirin; tatlý rüyalar görecekseniz bunu þýk bir þekilde yapýn!
yolarkadasimsin.com
|
